زینب احمدوند؛ محسن مؤمنی؛ هیوا عبده عزیز
دوره 24، شماره 96 ، مهر 1402، ، صفحه 59-86
چکیده
با نگاهی به تاریخ یکصد سال گذشته کشور عراق مشخص می‌شود که کردهای عراق در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور در جایگاه مناسبی نبوده‌اند. پس از استقلال عراق و استقرار نظام پادشاهی در این کشور، بعضاً ...
بیشتر
با نگاهی به تاریخ یکصد سال گذشته کشور عراق مشخص می‌شود که کردهای عراق در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور در جایگاه مناسبی نبوده‌اند. پس از استقلال عراق و استقرار نظام پادشاهی در این کشور، بعضاً دولت عراق، خواسته‌های کردها را نادیده می‌گرفت. این امر چندین جنبش نظامی را علیه دولت‌های وقت عراق از سوی کردهای این کشور ایجاد کرد؛ مانند جنبش ایلول در 11 سپتامبر 1961 که به نهضت یازده سپتامبر یا جنبش ایلول معروف شد و مدت 14 سال ادامه یافت. در این دوره، چندین رژیم مختلف در عراق روی کار آمدند و چندین کودتای نظامی رخ داد؛ اما هیچیک از این رژیم‌ها نتوانستند مشکل کردها و خواسته‌های آنها را حل نمایند. جنبش یازده سپتامبر نقاط قوت و ضعف بسیاری را تجربه کرد و در پایان این نهضت، کمک و حمایت‌های دولت وقت ایران به کردهای عراق افزایش چشمگیری پیدا کرد که به‌نوعی باعث شد دولت عراق وارد قرارداد الجزایر شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی جایگاه کردهای عراق در قرارداد 1975م. الجزایر و تأثیر این قرارداد بر سرنوشت سیاسی آنان انجام شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که قرارداد 1975م. الجزایر میان ایران و عراق با وجه‌المصالحه قرار دادن کردها توسط هر دو طرف در کوتاه‌مدت برای هر دو کشور دستاوردهایی به‌همراه داشت؛ اما برای کردهای عراق منجر به نابودی جبهه یازده سپتامبر و آواره شدن تعداد زیادی از ساکنان کردستان عراق به ایران و سایر کشورهای همسایه گردید، همچنین منجر به انشعاب احزاب سیاسی کُرد در داخل کشور عراق شد. علاوه بر این با کوچ دادن کردها و عرب‌سازی مناطق کردنشین، مشکلات زیادی برای کردها در این منطقه به وجود آمد.
با نگاهی به تاریخ یکصد سال گذشته کشور عراق مشخص می‌شود که کردهای عراق در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور در جایگاه مناسبی نبوده‌اند. پس از استقلال عراق و استقرار نظام پادشاهی در این کشور، بعضاً دولت عراق، خواسته‌های کردها را نادیده می‌گرفت. این امر چندین جنبش نظامی را علیه دولت‌های وقت عراق از سوی کردهای این کشور ایجاد کرد؛ مانند جنبش ایلول در 11 سپتامبر 1961 که به نهضت یازده سپتامبر یا جنبش ایلول معروف شد و مدت 14 سال ادامه یافت. در این دوره، چندین رژیم مختلف در عراق روی کار آمدند و چندین کودتای نظامی رخ داد؛ اما هیچیک از این رژیم‌ها نتوانستند مشکل کردها و خواسته‌های آنها را حل نمایند. جنبش یازده سپتامبر نقاط قوت و ضعف بسیاری را تجربه کرد و در پایان این نهضت، کمک و حمایت‌های دولت وقت ایران به کردهای عراق افزایش چشمگیری پیدا کرد که به‌نوعی باعث شد دولت عراق وارد قرارداد الجزایر شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی جایگاه کردهای عراق در قرارداد 1975م. الجزایر و تأثیر این قرارداد بر سرنوشت سیاسی آنان انجام شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که قرارداد 1975م. الجزایر میان ایران و عراق با وجه‌المصالحه قرار دادن کردها توسط هر دو طرف در کوتاه‌مدت برای هر دو کشور دستاوردهایی به‌همراه داشت؛ اما برای کردهای عراق منجر به نابودی جبهه یازده سپتامبر و آواره شدن تعداد زیادی از ساکنان کردستان عراق به ایران و سایر کشورهای همسایه گردید، همچنین منجر به انشعاب احزاب سیاسی کُرد در داخل کشور عراق شد. علاوه بر این با کوچ دادن کردها و عرب‌سازی مناطق کردنشین، مشکلات زیادی برای کردها در این منطقه به وجود آمد.
